Homepagina > Onze overledenen > Jaar 2022. > Pater Jacques van Nieuwenhove overleden.

Pater Jacques van Nieuwenhove overleden.

vrijdag 22 april 2022, door Webmaster

In medeleven en dankbare herinnering
delen wij U mede dat

Pater Jacques Van Nieuwenhove


Jacques Léon Pierre Marie Ghislain
Missionaris van Afrika - Witte Pater,

op 13 april 2022 is overleden.



Jacques werd geboren op 27 november 1927 te Lessines, in de provincie Henegouwen (Hainaut) in België, als derde kind in een gezin van 3 meisjes en 2 jongens. Enkele jaren na zijn geboorte kreeg zijn vader een functie in de streek rondom Antwerpen. Zodoende heeft Jacques het lager en middelbaar onderwijs in het Vlaams gevolgd. Om Missionaris van Afrika te worden volgde hij de opleiding in onze vormingshuizen in Boechout, Varsenare, en Heverlee in België. In Heverlee verbond hij zich aan onze Sociëteit door het afleggen van de missionariseed op 19 juli 1952 en hij werd daar ook op 5 april 1953 priester gewijd.

Jacques had een helder verstand en studeerde graag en goed. Na zijn theologieopleiding en priesterwijding studeerde hij filosofie aan de Gregoriana Universiteit te Rome en behaalde in 1955 het Licentiaat. Zijn eerste benoeming bracht hem als docent naar ons seminarie te Boechout waar hij bleef tot 1962. Uit die periode stamt ook zijn eerste contact met de Nederlandse Provincie, want gedurende anderhalf jaar kwamen de Nederlandse studenten voor hun filosofiestudie naar Boechout.

In september 1962 vertrok Jacques naar Burundi waar hij één jaar filosofie doceerde aan het Groot Seminarie te Burasira. Vanaf 1963 doceerde hij fulltime filosofie, bijbelse theologie, en geschiedenis van de theologie aan het Interdiocesaan Seminarie te Bujumbura. Het was de tijd van het 2de Vaticaans Concilie. Met zijn open, kritisch en dynamisch temperament zette Jacques zich volledig in voor het bij de tijd brengen van de kerk.

In 1967 werd hij benoemd aan onze filosofische opleiding te Leuven. In 1968 werd hij Directeur van de sectie “Evangelisatie en Ontwikkeling” van het internationale centrum Lumen Vitae te Brussel, waar studenten uit verschillende continenten samen studeerden. In die tijd stond Lumen Vitae in het brandpunt van de nieuwe ontwikkelingen, waaraan Jacques actief bijdroeg als docent met de leeropdracht “Hedendaagse theologie en ontwikkeling”. In 1971 werd hij tevens docent aan de Theologische Faculteit van de Franstalige Katholieke Universiteit Leuven.

In 1971 maakte Jacques een reis van 9 weken naar Latijns-Amerika, waar hij in die korte tijd 8 landen bezocht. Hij schreef: “Wij stelden ons 2 essentiële vragen. Wij moesten ontdekken welke pastorale prioriteiten in Latijns Amerika als het meest dringend en veelbelovend gezien werden voor de toekomst van de kerken. Ook wilden wij vernemen van de kerkleiders welke geestesgesteldheid en gedragslijnen zij verwachtten van de studenten uit Latijns Amerika die wij in Lumen Vitae voor hen opleiden”. De eerste belangrijke conclusie van het onderzoek betrof het sociaal en politiek engagement van de kerk in Latijns-Amerika, destijds in een context van militaire dictaturen.

Door verder systematisch onderzoek in Latijns Amerika kreeg het leven van Jacques een geheel nieuwe wending: de basisgemeenschappen en bevrijdingstheologie die in Latijns-Amerika ontstonden werden voor hem een passie en een vakspecialisatie. Op 18 april 1974 behaalde hij het doctoraat in de godsdienstwetenschappen aan de Universiteit van Straatsburg (Frankrijk) met een proefschrift getiteld: “Relaties tussen Geloof en Praktijk in de Latijns-Amerikaanse Bevrijdingstheologie: Diagnose en Vooruitzichten”.

Begin 1975 werd Jacques wetenschappelijk docent aan de Theologische Faculteit te Tilburg (Nederland) met als leeropdracht: “Theologie van het maatschappelijk handelen, met bijzondere aandacht voor de theologische dimensie van de ontwikkelingssamenwerking”. Tot 1981 bleef hij ook verbonden aan de Universiteit van Leuven als Buitengewoon Docent voor het licentiaat “Toegepaste Theologie” van de Faculteit Godgeleerdheid, met als leeropdracht: “Moraaltheologische problemen van de Derde Wereld” en “Actuele missieproblemen”.

In 1977 werd Jacques uitgenodigd voor een benoeming aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, waar ook zijn landgenoot Edward Schillebeeckx OP doceerde, en verliet hij de Tilburgse faculteit. In Nijmegen werd hij in 1977 hoofdmedewerker aan de Theologische Faculteit, in 1978 gewoon lector, en in 1980 hoogleraar met als leeropdracht: “Geschiedenis en actualiteit van de kerk in Latijns-Amerika”. Daarnaast kreeg hij in mei 1990 de positie van waarnemend hoogleraar Missiologie tot aan zijn emeritaat op 1 december 1992. Als hoogleraar begeleidde hij veel promovendi. Waar hij ook doceerde, aan seminaries of universiteiten, steeds begeleidde hij zijn studenten om zelfstandig, kritisch èn constructief te denken.

Jacques was een expert die erg veel heeft bijgedragen om de Latijns-Amerikaanse bevrijdingstheologie brede bekendheid te geven. Zo vervulde hij in 1979 een gastdocentschap aan de (protestantse) Theologische Hogeschool te Kampen over de “Latijns-Amerikaanse bevrijdingstheologie”. In september 1981 gaf hij een collegecyclus aan de faculteit godgeleerdheid van de Universiteit Montreal (Canada) over hetzelfde onderwerp. Hij maakte bovendien tal van vertalingen vanuit het Spaans, waardoor documenten uit Latijns Amerika toegankelijk werden voor collega’s en studenten.

Jacques publiceerde doorlopend artikelen en bracht tal van boeken uit die bijzonder goed zijn ontvangen vanwege zijn analytisch vermogen en verbindende interpretaties. Hij was in Nederland lid van de redactie van het vaktijdschrift “Wereld en Zending” en van een boekenreeks van uitgever Kok te Kampen getiteld “Kerk en Theologie in Context”.
In België was hij lid van de redactie van het tijdschrift “Lumen Vitae” en lid van de wetenschappelijke staf van “Pro Mundi Vita”. In al die jaren vervulde hij ook een aanzienlijk aantal bestuursfuncties zowel binnen als buiten de universiteiten. Bij zijn aftreden als Vicevoorzitter van de Nederlandse Missieraad schreef de voorzitter, Mgr. Muskens: “Toen u begon in juli 2000 was de NMR zoekende naar een nieuwe invulling ... U hebt uiterst nauwgezet en met veel bezieling leiding gegeven aan dit proces. ... Namens het bestuur dank ik u voor de enorme energie en voor de grote talenten die u aan de missionaire beweging in Nederland hebt besteed”.

Elk jaar maakte Jacques studiereizen in Afrika of Latijns Amerika. Op een van die reizen bestudeerde hij in Tanzania de experimenten met “Kleine Christelijke Gemeenschappen”. Bij die gelegenheid zag je hem met een groep zitten rond een berg kolven maïs, en onder het afpellen spraken zij over vraagstukken uit de actuele samenleving en kerk. In 1996 was hij voor een maand in Burkina Faso en Mali om de confraters daar meer inzicht te geven in de bevrijdingstheologie, een onderwerp dat ook de confraters in Afrika bijzonder interesseerde.

Naast zijn opvallend vele en drukke werkzaamheden aan de universiteiten was Jacques ook zeer betrokken bij het reilen en zeilen van de Nederlandse Provincie van Missionarissen van Afrika en van de gehele Sociëteit. Toen ons Karibu project (1978-1989) in Nijmegen begon, was Jacques recent aangesteld aan de universiteit daar. Hij stond volledig achter dit project en droeg eraan bij met weldoordachte voorstellen en inzichten. Ook bezocht hij onze gemeenschappen op tal van andere plaatsen om te spreken over de bevrijdingstheologie. Na zijn emeritaat in 1992 was Jacques 14 jaar lid van de Provinciale Raad van Nederland en de laatste 2 jaar was hij 1ste raadslid en plaatsvervangend Provinciaal.

Bij de voorbereiding van het samenbrengen van de 10 Provincies in Europa tot één Europese Provincie werd Jacques benoemd in de Commissie die de Statuten en een Vademecum moest samenstellen. Heel vakkundig stelde hij veel werkdocumenten en samenvattingen op voor de Provinciale Raad. In 2005 schreef de Provinciaal aan hem: “Je hebt een groot vermogen van doorzicht, intellectuele spankracht, en betrokkenheid”.

Hij was ongekend betrokken bij de mensen en groepen die hij ontmoette. Het wel en wee van familie, medebroeders, vrienden en buren ging hem ter harte en hij was altijd en voor iedereen bereid om steun te bieden en te hulp te komen daar waar dat nodig was. Die belangstelling en inzet waren wederzijds. Jacques was graag onafhankelijk, en hield tot op het laatst zelf de regie, maar wist ook dat hij niet alleen kon leven. Hij zocht en vond altijd mensen met wie hij inzichten kon uitwisselen, die hem een warm hart toedroegen, en op wie hij kon rekenen in moeilijke omstandigheden. Dit laatste werd heel duidelijk toen Jacques ernstig ziek werd. Zijn wens om thuis te blijven en thuis verzorgd te worden kon in vervulling gaan vanwege al die mensen die om hem heen bleven staan en bij hem bleven. In het bijzijn van één van zijn beste vrienden is hij thuis overleden op woensdag 13 april 2022.

Overal waar Jacques woonde en werkte kwamen zijn bijzondere eigenschappen naar voren. De Sociëteit van Missionarissen van Afrika en haar missionaire opdracht waren altijd voor hem een diepe drijfveer om zich te blijven inzetten in mooie en moeilijke omstandigheden. Daarvoor zijn wij hem erg dankbaar.

Op zaterdag 30 april 2022 zullen we om 14.30 uur afscheid nemen van pater Jacques Van Nieuwenhove tijdens een Eucharistieviering in de kapel van Huize St. Charles in Heythuysen en hem ter ruste leggen op het kerkhof aldaar.

Omdat de coronapandemie nog niet helemaal tot het verleden behoort, wordt u verzocht om bij lichte verschijnselen van ziekte of bij twijfel niet naar de uitvaart te komen. Bent u gezond en is er geen twijfel, dan bent u van harte welkom.

Namens de familie en vrienden

Berma Klein Goldewijk
Laan van Meerdervoort 1438
2555 CK Den Haag

bermakleingoldewijk@gmail.com

Namens de Witte Paters

Jozef de Bekker
Op de Bos 2
6093 NC Heythuysen

pep.nld.del@mafr.org