DE SCHAKEL
No. 362. Oktober 2005.
Beste
medebroeders.
In september komen we weer bij elkaar voor een zgn. “
provincie dag”. Weer over de Islam. Maar
deze keer zullen de inleidingen zich niet beperken tot de belangrijke
wetenswaardigheden die de Islam typeren: overgave en trouwe dienst aan Allah;
de Koran als God’s openbaring en de Sharia als leefregel; de vijf “pilaren”:
de geloofsbelijdenis dat God één is en barmhartig; en Mohammed zijn
profeet.... Het dagelijks gebed.... Aalmoezen geven.... Vasten.... De bedevaart
naar Mekka….
Deze keer nodigen we twee
Moslims uit om van hen te horen
hoe zij reageren op alle publiciteit en de felle discussies over hun geloof
en cultuur op televisie en
in kranten.
Want na de aanvallen door El Kaida terroristen in New York, Madrid en Londen heeft de houding
ten opzichte van de Islam zich in Nederland verhard. (We vergeten gemakshalve
dat die fanatiekelingen ook onschuldige Moslims in Istanbul, Turkije, Bali,
Casablanca en Sharm el Sheik vermoordden. En dat er in Irak al bijna dertigduizend mensen omgekomen zijn
in brute aanslagen.) Mensen hier zijn angstiger geworden en wantrouwend. Dat
bevordert de goede verstandhouding tussen Christenen en Moslims niet.
Hoe beleven Nederlandse Moslims dat ? Wat voelen zij als terechte kritiek en wat
als vooroordelen. Kunnen we de groeiende kloof tussen hen en ons helpen
overbruggen en hoe dan ? Daar zal het op
de provincie dag over gaan, hopen we.
KORAN
In deze hele discussie
speelt tekst en uitleg van de Koran een grote rol. Spoort de koran aan
tot geweld, tot heilige oorlog of niet ?
Moet de letterlijke uitleg van wat er in de koran staat niet veranderen in een
meer soepele benadering ? Ik heb ooit in
de koran gelezen. Maar te weinig om hier een oordeel over te kunnen vellen. Wel
doen deze vragen me denken aan de manier
waarop wijzelf met de bijbel omgingen en vaak nog omgaan. Hoeveel Christenen
zijn er niet, die de Bijbel net even letterlijk nemen als de meeste Moslims de Koran. ? En wat zijn daar in de loop van de geschiedenis
de gevolgen van geweest ? En nog...
BIJBEL
Jaren geleden preekte ik een retraite aan zusters. Een
van hen kwam een praatje maken. Ze was keukenzuster geweest in een groot
sanatorium. Terwijl haar medezusters de kans kregen om allerlei cursussen te
volgen, had zij er nooit tijd voor
gehad. Maar nu was ze gepensioneerd.. Ze wilde graag wat meer weten over de
bijbel. Ze besloot die eerst maar eens
te gaan lezen voor aan een cursus te beginnen.
Maar ze was helemaal geschokt. “Pater” zei ze, “dat is
een vreselijk boek !!!”. Ik, braaf opgeleid met het idee dat de bijbel het
woord Gods was, keek haar verbluft en lichtelijk geschandaliseerd aan: ”Wat
bedoelt u, zuster ?” “Nou” , zei ze ”neem de zondvloed: God, die in zijn kwaadheid, al die mensen
maar laat verdrinken. Of het ongewenste katjes zijn. En dan al die eerstgeboren
kinderen in Egypte die Hij in één nacht
ombrengt alleen omdat de koning niet toegeeft aan Mozes’eisen. En al die gewone
soldaten van het Egyptische leger die in de Rode Zee omkomen op een wenk van
God. Dat alles met excuus Israel vrij te krijgen….!!! “. Ik zat met mijn mond
vol tanden, want het daagde me dat ze gelijk had. Had ik het onaanvaardbare in
die verhalen over God dan tot nog toe verdrongen
? Had ik al die tijd een vrome bril op gehad die me verhinderde goed te lezen
wat er stond. Die oude zuster opende mijn ogen.
De God van die verhalen bleek inderdaad soms een
stammengod die kennelijk alleen rekening hield met zijn eigen volk En
voor hen vocht zonder enig mededogen met andere volkeren. Zo zag Israel
hem en zo werd hij dus ook beschreven. Maar
dat godsbeeld was precies hetzelfde als dat van de stammengodjes van de
volkeren rondom: humeurig en wreed, kortzichtig en meedogenloos. Meer dan
duizend keer moedigt God in de bijbel aan tot geweld !!! Veel keren vereist hij
zelfs de dood van Israel’s vijanden: mannen, vrouwen en kinderen. En in het
Nieuwe Testament liegt het “ buitenwerpen in de duisternis waar geween is en
geknars der tanden.” er ook niet om.
En dan was er die zuster, die onder de Eucharistie
viering in kleine kring het lezingenboek in haar handen gedrukt kreeg.
Bereidwillig maar onvoorbereid begon ze voor te lezen. Het bleek een stuk uit
een brief van Paulus, waarin hij zegt dat vrouwen in de kerk hun mond moeten
houden.. Je zag de zuster rood aanlopen.. Aan het eind klapte ze het boek dicht
en flapte eruit: ”Dit is het woord van God. En ik geloof er niets van !!!”.
HET WOORD VAN GOD ?
Ik heb mijn leerlingen soms aangeraden na een lezing niet
altijd klakkeloos te zeggen: “Dit is het woord van God”. Is dat altijd zo zeker
? Ik houd het zelf op: “Dit was de eerste lezing” Want misschien
lezen we de bijbel te letterlijk als een
boek dat rechtstreeks uit de hemel is komen vallen. Misschien is het toch ook een mensenboek. Als we het nu eens
niet zouden lezen als een handboek vol
onwrikbare regels, ooggetuigen verslagen
en glasheldere dogmas ? Maar als de neerslag van de zoektocht van een
religieus begaafd volk naar God ? Als het verslag van het zoeken van Israel naar
antwoorden op de grote vragen waar alle mensen mee worstelen: Waar komen we
vandaan en waar gaan we heen ? Wat is de zin van ons leven op aarde ?
Waarom pijn en lijden. ? Waar komt het
kwaad vandaan.? Hoe leven we in vrede en
saamhorig…?
In de bijbelboeken vinden we de verhalen, de wetten, de
raadgevingen en de gebeden waarin de mensen tastend zochten naar antwoorden en
ze ook meenden te vinden.. Soms zaten ze er naast en bleken die antwoorden op
de duur onhoudbaar. En dan begon het zoeken opnieuw naar betere inzichten, naar
meer helderheid. Soms was het raak en
dan was het wel God’s Geest die hen
verlichtte: dan kwamen ze op een godsidee met een levenswijsheid, die eeuwen
later nog geldig blijkt. Dat was dan een openbaring: Woord van God.
PELGRIMSTOCHT
Misschien zijn de bijbelboeken, al die kleurrijke
verhalen, die dichterlijke profetieën, die verstandige wetten, die soms
hartverscheurende gebeden, maar ook al die afwijkingen en dwalingen, die
bekrompen visies…. het eindeloos
boeiende verslag van een zoektocht van een heel volk naar God en naar het ware
leven. Een pelgrimstocht naar het licht.
Mensen op zoek. “God’s volk onderweg”. En God begeleidt rustig en respectvol dat zoeken, stuurt bij
en voedt geduldig op… Maar Hij forceert die voortgang nooit. Zo
komt het op mij over.
GOD IS LIEFDE
Het beeld van de
bekrompen stammengod is er. Maar al gauw ook de God die zegt “ik heb de
nood van mijn volk gezien en hun schreeuw om hulp gehoord. Ik weet van hun
lijden en ben gekomen om hen te redden….Ik ben Yahweh: "Ik zal er altijd zijn voor U”. Israel
beleefde God soms als een toornige God voor wie alles beeft: en beschreef hem
dus zo. Dat doen wij overigens nog te vaak. Maar dat godsbeeld veranderde: Al
in het Oude testament heeft God Israel lief zoals een moeder haar kind lief
heeft, zoals een bruidegom zijn bruid. Het Lucas evangelie tekent hem als de
Vader van de verloren Zoon. Johannes als
de Liefde.
De bijbelboeken; ook een mensenboek Met alle beperktheden en soms waan- ideeën
van dien. Neerslag van een eeuwenlange worsteling om inzicht. En van groei.
Want telkens breekt het licht door: Het
licht van waarheid. En blijkt de bijbel ook wegwijzer ten leven.
Ik ben geen bijbel geleerde maar een gewone bijbellezer.
Net zoals die oude zuster. U moet zelf maar zien of U het herkent of niet .
Maar alleen zo is de bijbel voor mij
verrijkend en bevrijdend. Als reisboek op de tocht door het leven: Als verslag
van een zoektocht waar ik me bij aan kan sluiten: de zoektocht naar God. “Het beste boek voor de weg” naar het
beloofde land van hier en later. Zo verbindt de bijbel me met het oude Godsvolk van Israel en het
Christelijk kerkvolk met wie ik op reis ben door de eeuwen heen. Met hun en
mijn vragen. Met hun en mijn antwoorden.
Ook gewaarschuwd voor hun en mijn dwalingen en afgoden. Want het staat er
allemaal in. Maar moet ik het allemaal letterlijk nemen, dan wordt het voor mij beklemmend en
benauwend. Hier en daar onbegrijpelijk, onleefbaar, onaanvaardbaar. Dan kom ik
er niet verder mee. En wordt het een
gesloten boek.
Maar, bevrijd van
dwang om alles letterlijk te nemen, ontdekte ik de dichterlijke wijsheid
van de scheppingsverhalen. God’s
scheppende Geest over de wateren. Licht uit het aardedonker. God, hoog boven alles en toch bron van alle leven en nabij. Zijn
vreugde om al wat leeft. En de Mens naar zijn beeld: man zowel als vrouw. En
zij; samen één. In hun waardigheid. En hun gebrokenheid. Het gaat niet om het
hoe. Het gaat om wie. Wie God is, wie wij mensen zijn.. Adam en Eva zijn wij.
BEVRIJDING
Rond Pasen lezen we het Boek van de Uittocht. Dan hoor
ik hoe God kiest voor slaven en armen.
En hun bevrijding wil. Dat geldt nog altijd en het bemoedigt ontelbaren. Maar het beeld van
de stammengod, die alleen oog heeft voor
eigen volk, lijkt me tijdgebonden. Helaas is dat niet zo voor wie het allemaal
letterlijk nemen: want dat godsbeeld
bezielt nog altijd terroristen en andere
gelijkhebbers: Zowel Christenen als Moslims.
Als ik de psalmen bidt dan herken ik in die oude gebeden
de noden en verlangens van ons mensen.
En ik verenig me ermee. Ofschoon er op onze aarde nog genoeg heel concrete
schobbejakken rondlopen, vertaal ik de concrete vijanden van Israel meestal
toch maar netjes naar alles wat meer in het algemeen mensvijandig
is: haat, onrecht, oorlog, armoede….En
ik maak van “Israel” en “Sion” het hele godsvolk, de hele mensheid. En in David zie ik de Messias: Jezus Christus.
Het vergt allemaal echt niet veel denk- en
vertaalwerk. En zo bleken de psalmen voor mij een reddingsboei in een
moeilijke periode. Maar als ik ze
letterlijk moeten nemen, dan
wordt het plichtmatig opzeggen
van muffe oude gebeden uit een ver verleden: opgelegde lippendienst.…..
VIER EVANGELISTEN
Er zijn duidelijke verschillen in hoe de vier evangeliën
Jezus zien. Dat verrijkt en verdiept mijn eigen kijk op Hem. Ook al is het door
die verschillende zienswijzen wat minder glashelder hoe Jezus nou precies was.
Hij blijft zo een levende mens en verstijft niet tot een dogma. Elke mens
blijft een geheim voor een ander. Mensenwoorden en -gedachten laten altijd
iets te raden. Dat gaat dus zeker
op voor Hem, die Mensenzoon en Zoon van God genoemd wordt.
Zo probeer ik te lezen en te geloven. In het spoor van
veel getrouwe bijbelkenners. Erkent u daar iets van? Is het zo goed? Niet te
vrijzinnig ? Misschien is het wel ouderwets. Want Christelijk fundamentalisme
is in opkomst: In Amerika. In
Afrika. Moslim fundamentalisme ook !!! Is dat dan toch misschien een betere manier om met de Bijbel om te gaan? Of met de Koran ? Is letterlijke uitleg meer
getrouw aan de zin van Bijbel en Evangelie ? Doet die letterlijke manier van
lezen meer recht aan die oude woorden. ? Of toch niet? Of leidt fundamentalisme
telkens weer tot verkettering en
veroordeling. Of zelfs tot kerkscheuring en “heilige” oorlogen? Ik denk het en ga dus voorlopig toch maar
mijn eigen gang. Met het evangelie in mijn rugzak. Niet met de wijsheid in
pacht. Maar op zoektocht. En gesterkt
door de belofte:”Wie zoekt die vindt”... Ik ben benieuwd wat onze Moslim gasten over hun beleving van de
koran te vertellen hebben.
Piet Kramer.
Overledenen:
5 mei Riet Broers-van Bragt, dochter van mevr.
van Bragt uit Boxtel.
11 mei Nico Wijffels, overleden te Breda op 11 mei 2005, broer van
pater
Tom Wijffels in Jerusalem.
29
juni Riek van der Steen-
Govaars,70 jr, schoonzus van pater Henk van
der Steen.
9 juli Hans Truijen, zwager van overleden
confrater pater Herman-Paul
van Hasselt.
23
juli Theo
Schuur, broer van pater Herman Schuur.
26
juli Rika van Erp-Schopman,
echtgenote van ex-confrater Ger van
Erp.
26
juli Jan Pals, zwager van broeder
Kees Akkermans.
28
juli Floor Franssen,
achternichtje van pater Harrie Franssen,
door
een noodlottig ongeval op
het water.
30
juli Pieter van Lier, zwager van
pater Piet van der Pas.
5 aug te
Sunne in Zweden, Mevr Riet vd Laak- van Berkel, schoonzus
van pater Ad van de Laak.
15 aug Marinus Roelofsen, zwager van broeder
Kees Koning.
"Mogen zij in vrede rusten en nieuw leven
vinden bij God."
Zoals elk jaar is er ook dit jaar weer een viering ter
nagedachtenis van onze overleden medebroeders. Vooral ook van hen die in het
afgelopen jaar zijn gestorven: Jan de Bekker, Toon Goes, Jan vd. Geest, Nico
Kragten en Omer Dierikxs. Maar óók alle familieleden van eerder gestorven
Missionarissen van Afrika zijn van harte welkom!
De Eucharistie viering is om 3 uur in de namiddag
op 5 November. Huize St. Charles, Heythuysen.
EMAIL ADRES SECRETARIAAT
Nieuw
e-mail adres voor het Secretariaat Witte Paters te Dongen is
nu: provsecr@planet.nl
En van
het "Afrika Steun Fonds": afrikasteunfonds@planet.nl
Confraters op verlof:
Jozef de Bekker: Jan Steenlaan 16, 5591 AJ Heeze. Tel: 040 – 22 62 742.
Vertrek uitgesteld
wegens ziekte van broer Piet.
Hugo Hinfelaar: Kadelaan 67, 2725 BC Zoetermeer. Tel: 079–34 10 250
Email: cckrullaars-hinfelaar@wanadoo.nl
Toon
van Kessel: Kantje 21, 5388 XB
Nistelrode. Tel: 0412 – 61 12 86. .
Piet
de Bekker: Jan Steenlaan 16, 5591 AJ
Heeze. Tel: 040 22 62 742.
Wegens ziekte.
André Schaminée: Bredestraat
93, 6543 ZT
Nijmegen. Tel: 024-3774187.
Kees Maas:
Modestusstraat 20, 5101 BP Dongen. Tel: 0162- 313845.
Wim
Kerkhof: Moeder wordt 90 jaar in september.
Tot 7 okt. 05.
Eindhovenseweg
104, 5661 NB Geldrop. Tel 040- 286 24
27.
Maarten
Bloemarts: aankomst begin oktober voor
familie reunie.
Verlorenland 83,
6596 CL MILSBEEK. Tel: 0485- 516669.
Van de vergader tafel
Heythuysen.
In de vorige “Schakel” hebben we duidelijk gemaakt dat de
Gemeente het bestemmingsplan voor ons bezit (St Charles en de tuinen en
boomgaard ) niet zal wijzigen. Maar dat er wel meegewerkt zal worden met de verbouwing van ons huis en de uitbreiding
ervan tot 60-80 woon-zorg eenheden. Op 4 october komen de architecten met een
schets voor de verbouwing en uitbreiding van St. Charles.
Tegelijk met de vernieuwing van de gebouwen komt ook de
grondige verandering in de wetgeving voor bejaardenzorg naderbij. We horen
ervan of lezen erover in de kranten en denken dan wellicht dat het anderen
betreft. Maar we zijn allemaal ouderen en dus
gaat het ook over ons.
Tot nu toe werden
onze mensen die dat nodig hadden geïndiceerd (ze ondergingen een soort onderzoek naar hun
gezondheidstoestand en dan werd er beoordeeld of zorg en verpleging inderdaad
nodig waren.) Viel dat oordeel positief uit, dan konden bejaarden een
bejaardenkamer betrekken en werd zorg grotendeels betaald door de Staat en
deels uit een eigen bijdrage.
De regering voorziet dat dit op de duur te kostbaar gaat
worden. In 2007 zullen mensen daarom opnieuw geïndiceerd worden en wordt zorg
alleen verleend en bekostigd naar de zorgbehoefte.
Dus iemand die zichzelf nog goed kan behelpen, maar zijn kamer niet langer kan schoon houden,
krijgt voortaan alleen voor dat schoon houden betaalde hulp Iemand die nog wel zelf kan eten, maar een
steuntje nodig heeft bij het wassen, krijgt alleen voor die wasbeurt die hulp……In
het jargon dat nu gebruikt wordt gaan we
van “intermurale zorg” naar een
individueel “Intramuraal Zorg Arrangement
(IZA)” !
Het lijkt erop dat de meeste ouderen gemakkelijk
geïndiceerd zullen worden voor huishoudelijke hulp. Hopelijk houden de instanties
ook rekening met het verleden van communiteiten als de onze bij het toepassen
van nieuwe wetten. Maar dat is lang niet
zeker. Dat is van belang want het zal wellicht
moeilijk worden om mensen die
helemaal niet in aanmerking komen voor enige indicatie in een “Woon en Zorg
Centrum” geplaatst te krijgen. En het toekomstige St Charles zal een “woon en
zorg centrum” zijn. We zullen dus oplossingen moeten vinden voor het verblijf
van overste, econoom en mantelzorgers…
ONZE IDENTITEIT
Een andere vraag voor de toekomst is: hoe behouden we
onze identiteit als Missionarissen van Afrika in een centrum waar meer en meer
mensen “van buiten” zullen wonen. Kunnen we ook in de toekomst nog samen
bidden, samen eten, samen vergaderen en feest vieren ? Zal daar de mogelijkheid
voor geboden worden en zullen er ruimtes daarvoor ter beschikking blijven ?
Zullen we als gemeenschap niet
“ondergesneeuwd” raken. Kunnen we onze eigen broederlijke levensstijl handhaven
ondanks de noodzakelijke veranderingen ?
De provinciale Raad heeft besloten om over deze vragen
verder in beraad te gaan met de eigen Stuurgroep en adviseurs, met de
directie van het "Land van Horne" en de directeur van St. Charles. En
ook het advies in te winnen van de “Vereniging ouderenzorg Religieuzen (V.O.R)”;
een commissie van de “Konferentie van Nederlandse Religieuzen (K.N.R)”. En ook
van religieuzen die al met deze vragen
bezig zijn (geweest). Op 16 September en op 4, 10 en 18 October zijn hierover
vergaderingen.
Eenwording van de Europese Provincies.
In de komende weken zullen we ons in de regio
vergaderingen nogmaals beraden over de
eenwording van de 9 Europese provincies. De brieven daarover - van de
Provinciaal en van de Raad van Europese provinciaals (CEP: Council of European
Provincials) zijn U allemaal toegestuurd. Met de voorstellen van de onze eigen
Provinciale Raad, die Jacques van Nieuwenhove
had voorbereid en - na onze raadsvergadering - duidelijk bij elkaar heeft
gezet. Daarover zal het dus gaan.
Wij hadden voor een meer geleidelijke overgang naar één
provincie gekozen.Maar de CEP, in hun vergadering in Madrid, besloten bij
meerderheid van stemmen toch sneller over te gaan tot fusie: Zij erkenden de
bezwaren van een Mammoet provincie wel. Maar ze oordeelden dat een langere overgangsperiode met een voorlopige structuur
met een meer bevoegde Raad van Provinciaals, zoals wij die voorstelden, toch van voorlopige aard zou blijken te zijn.
Want de vergrijzing staat niet stil en onze aantallen lopen snel terug. De nadelen zullen dus van tijdelijke aard zijn.
En langer dralen zou de mogelijkheden van een zekere vernieuwing bemoeilijken
omdat we ouder en minder worden. Dus werd
besloten toch te streven naar een fusie rond het jaar 2008.
Wel werden sommige van onze voorstellen overgenomen voor de tussenliggende
periode van twee jaar.
Het beraad van de komende weken richt zich dus op de
voorstellen hoe die ene provincie eruit moet zien. En op de bevoegdheden en
taken die toch plaatselijk- in de toekomstige nationale sectoren- gehandhaafd
zullen blijven. Zoals de zorg voor onze bejaarden, animatie van alle
medebroeders, opvang van zieken en vacantiegangers…. Ook de financieen kunnen
vanwege de grote verschillen in sociale en belastings wetgeving niet centraal
beheerd worden……
De confraters in de provincie zijn betrokken bij het hele
denk- en beslissingsproces. Uit de buitengebieden (Afrika, India, Latijns
Amerika, Rome) hebben we zegge en schrijven maar één reactie ontvangen. Toch
gaat de hele opzet U allen aan!
Benoemingen:
Over een paar dagen vertrekt Piet vd Pas weer naar
Tanzania: als gastenmeester en econoom van Atiman huis. Piet heeft in Dongen
als econoom heel goed werk gedaan. Er is uitstekend voor ons gezorgd. Bovendien
was het op zijn creatieve voorstel dat onze kapel anders werd ingericht wat de
vieringen zeer ten goede kwam. René vd Mast was bereid om zijn taken op zich te
nemen. Beiden van harte bedankt.
maar toezien, dat de kippenvleugeltjes - en pootjes in Afrika gedumpt worden
tegen prijzen die zelfs lager zijn dan wat de lokale boeren kunnen leveren. 