Half november. Sinterklaas is gisteren ingehaald. Met “de stoomboot uit Spanje” kwam hij aan in een herfstig en druilerig Zwolle. Een vrolijk kijkende, vrijgevige en ruimhartige bisschop. Maar, ofschoon zijn feestdag nog een paar weken in het verschiet ligt, prijken de kerstversieringen al in de straten van de steden en dorpen. De winkelstraten wel te verstaan.
Op weg naar onze Haagse gemeenschap liep ik onder een lange rij glinsterende staartsterren door. Hoeveel mensen zullen nog weten dat die sterren verwijzen naar het verhaal van de wijzen uit het Oosten? Die in het aardedonker zochten naar de geboorteplek van een klein Joods kindje, dat heil beloofde te brengen. En wel aan alle mensen van goede wil. Ook aan hen die de sterren alleen beschouwen als versieringen waarbij het gezellig winkelen is. Als verwijzingen naar de etalages die vol liggen met de overdaad van ons rijke Westen?
Toch lijkt het, ondanks die leidsterren en de lichtjes in de bomen, wat voorbarig om nu al met kerstmis bezig te zijn. Het is nog niet eens Advent. En op het ogenblik zijn er andere ontwikkelingen die me bezig houden. En die ons, in onze vergrijzende provincie, aangaan.
Een paar weken geleden nam Zuster van de Hurk afscheid van haar werk in het verzorgingshuis “Molenweide” in Boxtel. Jarenlang had ze met hartelijkheid, toewijding en bekwaamheid leiding gegeven aan een afdeling met bejaarde zusters, broeders en paters. En later ook met leken.
Met de dood van Adriaan Peters kwam er een einde aan onze eigen aanwezigheid in “Molenweide”. Maar veel van onze mensen hebben geprofiteerd van de betrokkenheid en kundigheid van Mevrouw van de Hurk. Dus ik naar de receptie om haar te bedanken voor haar goede zorgen voor onze oude missionarissen. De bewoners hadden al een feestmiddag achter de rug. Maar in de vroege avond stond ik in een stoet van mensen-van-buiten te wachten om haar te bedanken en afscheid van haar te nemen. Toen ik na drie kwartier vertrok stond er nog een lange rij. Daar hoorde ik dat haar functie niet meer ingevuld gaat worden!!! Wegens gebrek aan geld. Vacaturestop. Er moet bezuinigd worden.
Bezuinigingen verhinderen blijkbaar niet dat “Molenweide” al maandenlang in de steigers staat. Want er wordt grondig verbouwd. De kamers moeten vergroot worden. Een prachtige vleugel met aanleunwoningen is al opgeleverd. Alles moet aangepast worden aan de “eisen van de tijd”. Wie is die “tijd” ??? Niet de oude Assumptionisten, Witte Zusters en andere religieuzen. Die hebben niet om die verbeteringen gevraagd. Die waren rijk tevreden. Zijn het de verzorgsters, de directie? Of is het de anonieme “overheid” ???
Het betekent voor die oude mensen: interne verhuizingen. Soms maandenlange plaatsing in onderkomens buiten het vertrouwde bejaardenhuis. Ik herinner me hoe een dergelijke verhuispartij het leven van mijn stokoude moeder ontregelde.
Niet alleen “Molenweide” wordt aangepast: In alle dergelijke instellingen in de buurt is een opname-stop ingesteld. Want overal wordt verbouwd. Natuurlijk is het goed dat de huizen voor bejaarden aan bepaalde eisen voldoen. Maar het telkens weer opdrijven van die eisen en voorschriften keert zich tenslotte tegen mensen. Tegen een menselijke verzorging. Want er is wel geld voor materiele verbeteringen: handenvol geld. Maar er is geen geld voor personeelskosten. Daar wordt drastisch op bezuinigd.
In de afgelopen week deed een uitzending over zorg voor bejaarden in verpleeghuizen stof opwaaien: Bezuinigingen op personeelskosten leidt tot minder verzorg(st)ers. Het kleiner wordende aantal kan het werk niet meer aan. In enkele verpleeghuizen krijgen de bejaarden nog maar twee maaltijden per dag!!! En kunnen ze nog maar één keer per week onder de douche. Anderen moeten soms tot bijna het middaguur wachten voor ze gewassen en gekleed kunnen worden. Er wordt hier en daar gedacht aan “pyjamadagen”: dan hoeven de men- sen helemaal niet aangekleed te worden…. Het aantal minuten dat verplegend personeel mogen wijden aan een “client” (het woord alleen al !!!) wordt verminderd…
In ziekenhuizen: veelal dezelfde toestanden. Mijn zwager moest dringend naar het ziekenhuis. “Geen plaats”. Maar gelukkig is zijn schoondochter verpleegster in datzelfde ziekenhuis. “Geen plaats???”, brieste ze: ”Er staan tientallen bedden leeg door gebrek aan personeel !!!”. In datzelfde ziekenhuis is een recente verbouwing nog niet klaar. Maar inmiddels zijn er plannen om het hele hospitaal tegen de vlakte te gooien en nieuw te bouwen !!!
Een verzorgster in een bejaardenhuis schrijft in het Brabants Dagblad: ”De zorg verschraalt. Dat is al jaren zo… Ik vind het schrijnend dat in een welvaartstaat als die van ons, mensen die niet meer weerbaar zijn, er de dupe van worden… Ik kan het werk niet af en voel me dan schuldig. Je moet je gevoel uitschakelen, wordt er gezegd. Maar dat wil ik helemaal niet. Zo kan ik niet werken. Je hebt toch een geweten ? Die oude mensen hebben het vaak al moeilijk genoeg”.
Is het misschien zo dat alle heil verwacht wordt van materiele verbeteringen? Leveren we misschien intussen niet steeds meer in aan menselijkheid: aan de menselijk kant van zorg? Is dat toch niet een vorm van bedenkelijk materialisme? En hoe zullen deze ontwikkelingen ook binnenkort onze eigen toekomst gaan beïnvloeden?
Hans Peters heeft een ernstig ongeluk gehad. Aangereden. Hij moest worden opgenomen. Na een paar dagen werden foto’s gemaakt. Na die sessie zetten ze hem op de gang in een rolstoel. Na vijf kwartier zat hij er nog!! “Hornerheide” waar Laus Doedens en Adelbert Til-man verpleegd worden: groot personeelsgebrek. Gelukkig worden we in Heythuysen uitstekend verzorgd. Maar ook daar: zorgen over onderhoud, verbeteringen, werkdruk…
De sterren van Bethlehem. Ze verwezen niet naar comfort en overdaad, maar naar Hem, die mens werd. Ik zag een sticker achterop een auto rondom kerstmis: ”Doe als Jezus: Word mens”. Een oproep; niet alleen aan ons als individuen, maar aan onze hele samenleving: een oproep tot menselijkheid, tot aandacht voor kwetsbaar leven, tot zorg voor anderen, tot heil en heling. Voor alle mensen van goede wil.
Als U dit leest is kerstmis inmiddels wel dichtbij. Van harte een zalig kerstmis. En “Doe als Jezus: word mens”.
Piet Kramer m.afr.
"De huisgenoten, niet-Witte Paters, zijn geen belemmering om apostel te kunnen zijn. In gesprekken kan ik soms toestanden en plaatselijke verhoudingen verklaren. Voor sommige onder ons kan dat betekenen wat stoom af te blazen. Met vriendelijke woorden en een lach kunnen we eens iemand opbeuren of wegwijs maken. Ook wel eens een vrolijke sfeer scheppen. Omdat we gebonden zijn in gemeenschap te leven, neem ik deel aan alle geestelijke oefeningen die op het program staan, of ze nu voorgeschreven of 'ad libitum' zijn. Zelfs als die oefeningen me niet aanstaan of me niet veel zeggen, doe ik mee om het gemeenschapsleven te bevorderen en te verlevendigen. Ook meedoen aan de recreatiebezigheden, anders zou ik te midden van mijn medebroeders vereenzamen.
Van Harrie van de Ven die na een lange en gedwongen “vakantieperiode” in Nederland eindelijk weer terug is op zijn plek.
