Afrikanen in Den Haag.
De Schilderswijk in Den Haag is een zeer multiculturele en multireligieuze wijk. Begin 1995 hebben de missionarissen van Afrika ( Witte Paters ) samen met de paters van het Goddelijk Woord (SVD),en de Missie Zusters van de H.Geest (SSPS) zich gevestigd in deze wijk.
Aanvankelijk zocht men aansluiting met het maatschappelijke en stond men vooral in dienst van de diakonie met name wat de positie van de vluchtelingen betrof. Dit aandachtsveld gaat nog steeds door. Tevens stond men in dienst van de Willibrordparochie en Antilliaans/Arubaanse Gemeenschap.
Toch krijgt onze aanwezigheid andere accenten. Langzaamaan bewegen we ons naar het pastorale, het spirituele, het religieuze. Hier ligt een zeer belangrijk krachtveld wat wederzijds begrip en integratie kan bewerken.
In Den Haag is er ook een groot aantal Afrikanen: Congolezen, Togolezen, Kameroenezen, Nigerianen en vooral Ghanezen; Het kan wel tegen de 8 tot 10.000 zijn. Het zijn groeperingen, waar de burgelijke administratie zeer weinig vat op heeft. Ze staan over het algemeen buiten het maatschappelijk gebeuren en houden zich ook afzijdig.
Toch zal Nederland voor velen van hen hun "thuisland" worden, zeker voor de geregisteerden. Hun kinderen gaan hier naar school. In het artikel, "De Ghanese gemeenschap: van migranten tot etnische minderheid? " zegt dr.Kwame Nimako, een Ghanese socioloog en econoom: " Slechts 29 procent van de 1998 geregisteerde ghanezen heeft de ghanese nationaliteit of is in het bezit van een ghanees paspoort. Dit betekent dat 71 procent van de ghanezen inmiddels nederlander is geworden" (Afrikanen in Nederland p.130 ).
Veel Afrikanen zoeken hun geborgenheid in de vele afrikaanse kerken. Hier wordt gebeden, gezongen, gedanst, religieuze ervaringen worden uitgewisseld en er wordt gepredikt. Ook wordt enige maatschappelijke hulp aangeboden zoals ziekenbezoek, het vinden van onderdak en werk. Er zijn namelijk vele illegalen: dezen zijn uiterst kwestsbaar. In kleine groepen zijn de Ghanezen b.v. goed georganiseerd, maar niet wat het algemene welzijn betreft. Er is er weinig georganiseerd en te grote verdeeldheid hoewel de noden groot zijn. Er is bvb grote nood aan een kindercrèche, aan ontmoetingruimten, en cursussen om de nederlandse taal en levensstijl te leren kennen.
In deze gekluisterde en moeilijke situatie is beweging aan het komen.
De kracht hiervan ligt bij de Afrikanen zelf. Zij zijn zich bewust van hun zelfwaarde. Het probleem is nog hoe het afrikaanse cultuurgoed een plaats te geven in de westerse samenleving.
Zelf hebben we de overtuiging dat Afrika veel te bieden heeft aan de Nederlandse samenleving, zeker op cultureel en religieus gebied. Duizenden jaren van levenservaringen hebben een culturele en religieuze levensbeschouwing gecreëerd, welke grote wijsheden in zich dragen. Men ontmoet deze wijsheden in spreekwoorden, verhalen en in kunstuitingen zoals in dans en beelden. Dit alles mag voor henzelf en voor de mensheid niet verloren gaan.
Met dit gevoel van grote waardering voor Afrika maar ook door de ondervonden ervaring van de "trots" van de Afrikaan, zeker van de Ghanees, hebben we contacten gelegd met de Afrikaanse gemeenschappen in Den Haag. De opzet is verbondenheid te scheppen naar elkaar toe en ruimte te scheppen dat ze er mogen "zijn". Het "er zijn" zal dan het werk zelf wel doen.
Ik ben begonnen met de vele verschillende afrikaanse kerken (meestal evangelische en/of pinkstergemeenten) te bezoeken. Uren zat ik in deze vieringen. Bijna altijd kreeg ik de gelegenheid om me voor te stellen en te vertellen wie en waarom ik aanwezig was. Ik zag dat vele afrikanen zich thuis voelden in deze gemeenschappen vanwege de sfeer: er werd, zoals reeds vermeld, gebeden, gedanst, gepredikt, ervaringen werden verteld etc. Zeker maatschappelijk gezien stralen deze kerken iets positiefs uit; er is een plaats waar men afrikaans mag zijn.
Dit is uiterst belangrijk want als afrikaan bevindt men zich in een maatschappij, waarin men zich niet echt welkom voelt. Tevens bevinden ze zich op de arbeidsmarkt op het laagste niveau, hoewel sommigen een behoorlijke opleiding hebben.
Wat de religieuze boodschap betreft neigen deze kerken nogal evangelisch fundamentalistisch te zijn, maar dan wel op zijn afrikaans d.w.z. er is flexibiliteit.
Via het kerkgebeuren ligt er een uitdaging om iets van het afrikaanse cultuurgoed en religieusiteit naar een wijdere kring uit te dragen.
Dit gebeurde dan ook met de door de kerken georganiseerde Pinkstervieringen. Er werd een oecumenische viering georganiseerd, waaraan protestantse, katholieke en afrikaanse kerken in de Schilderswijk deelnamen. De viering was voor velen een eerste kennismaking met afrikanen en de afrikaanse kerken. Het werd beleefd als een zeer positieve ervaring.
Onder de Afrikanen zijn er ook velen van katholieke huize; vanwege taal en sfeer voelen de meesten zich niet thuis in de nederlandse manier van vieren. Velen hebben hun weg gevonden naar de Afrikaanse kerken. Dat zij hier een gemeenschap hebben gevonden, is iets waardevols.
Toch als Missionarissen van Afrika, die Afrika tot op een zekere hoogte aanvoelen, vonden wij het noodzakelijk om de katholieke afrikaan onze bijdrage aanbieden en zo zijn we in de Willibrordparochie in de Schilderswijk met een afrikaanse engelssprekende en franssprekende
katholieke gemeenschap begonnen. Zij vormen een gemeenschap in de parochie en zijn dus met de parochie verbonden.
We constateren dat ook de andere etnische groepen zoals antillianen,arubanen, surinamers, portugezen, zuidamerikanen etc. die hier in de wijk kerken, ook zulke gemeenschappen gaan vormen met de parochie.
Deze ontwikkeling lijkt stapje voor stapje werkelijkheid te worden. Hier liggen grote mogelijkheden, waarin zowel eigenheid en wederzijdse integratie in beweging kunnen worden gezet.
In dit gebeuren moeten we toch mensen zijn die een lange adem hebben.
Dit wordt nog nijpender als we kijken naar de toenadering naar de moslim-wereld en andere religieuze levensbeschouwingen. Hier wordt ook aandacht aan besteed. Er is al een Licht en Kerstfeest. Hieruit kwam voort het opzetten van een multireligieuze viering op het eind van het jaar 2002; de initiatiefneemster van dit gebeuren is een katholieke politica. Ze kan rekenen op al onze medewerking.
We hebben hier een paar lijnen aangeraakt; sommige zijn in volle ontwikkeling, andere zijn aan het broeien, weer andere moeten nog in het vizier komen zoals het economische en maatschappelijk veld. Een ding lijkt me overtuigend: er is iets moois aan het ontluiken in de Schilderswijk !
Sjef. Kuppens m.afr.
Den Haag.
