Evaluatie van het missionaire project, Den Haag.

           

2004

 

1.- Het oorspronkelijke doel.

 

In 1994 werd de visie van het missionaire project als volgt omschreven: de visie was / is het scheppen of verbeteren van de relaties tussen de verschillende culturele en religieuze gemeenschappen en om te getuigen van het Evangelie in een achtergebleven gebied van de stad, De Schilderswijk.

 

Door deze visie is er een proces opgang gezet. In 1995 ging men wonen in de Schilderswijk, het is een multiculturele en multireligieuze wijk. Men keek rond en deed mee aan wat er leefde op maatschappelijk en religieus gebied. Men speelde vooral een ondersteunende rol. Men kwam niet direct om eigen initiatieven op te zetten. Het was vooral om dienend aanwezig te zijn (drugs en ex-drugs verslaafden, daklozen, eenzamen en zieken, immigranten en asielzoekers). Men wilde niet direct verantwoordelijkheden in de parochie op zich nemen. Ook wilde men geen gaten- vullers worden voor de pastorale noden van de stad, wel was men bereid een helpende hand te geven om de bovengenoemde visie uit te dragen als men hierom vroeg. Bij dit proces hebben bijeenkomsten met het ‘Klankbord’, bestaande uit mensen uit de wijk, een goede dienst bewezen.

 

Dit alles werd samen opgezet door de zusters van de dienaressen van de H. Geest, missionarissen van het Goddelijk Woord en de Missionarissen van Afrika.

 

Vanuit het Generalaat en het kapittel van de missionarissen van Afrika werd verwacht dat de missionarissen van Afrika zich vooral zouden inzetten voor de Afrikanen en de moslims. Dit gebeurde ook maar dan in breder verband, Afrika wordt niet alleen geografisch gezien. Er zijn zoveel etnische groepen, die een verbondenheid hebben met Afrika op een of andere wijze ( Surinamers, Antillianen etc.). In feite ging men uit van de feitelijkheid van de Schilderswijk. Men wilde missionair aanwezig zijn voor iedereen.

Hircos (Haagse internationale religieuze communiteit Schilderswijk) is een missionaire communiteit opgericht in 1995 bestaande uit leden van de Dienaressen van de H. Geest en Missionarissen van het Goddelijk Woord. Zij hebben vanaf het begin een multiculturele parochie voor ogen gehad, maar zoals de missionarissen van Afrika hebben ze zich de eerste jaren grotendeels gewijd aan de missionaire diaconie in en buiten de Schilderswijk.

 

2.- Het bijstellen van doelen.

 

In 1998  werd besloten om ook eigen initiatieven te nemen als de situatie daartoe uitnodigde. Tevens groeide het bewustzijn dat het pastoraat een belangrijke krachtbron in zich droeg om de oorspronkelijke visie te realiseren; dit werd tevens geïnspireerd door de katholieke (im)migranten groepen. Wel hield men zich aan het standpunt om niet de verantwoording van de Willibrord parochie op zich te nemen.(daar de missionarissen een speciale missionaire opdracht hadden in de wijk, én vanuit de doelstellingen van de 3 Congregaties, én vanuit de opdracht van het Bisdom Rotterdam)

Vanwege het goede contact met de SOW-kerken (Samen op Weg van de Protestantse Kerk in Nederland) en de ( Afrikaanse) Evangelische kerken werd op Pinksteren 2000 een oecumenische viering gehouden in de Martha kerk met als doel de verbondenheid in de Geest te vieren. Het was een gewaagde stap; het liet wel enigszins zien dat er een nieuwe wind aan het waaien was.

 

Deze nieuwe wind werd in het jaar 2001 verduidelijkt door het vieren van een Multiculturele Eucharistie viering in Den Haag. Deze viering deed katholieken van over de gehele wereld elkaar ontmoeten. Het was een denderend succes. Het kerkbestuur was zeer enthousiast. Het kerkbestuur dat erg afstandelijk stond van de missionaire aanwezigheid werd er zich van bewust dat de aanpak van het missionaire team weer toekomst gaf aan het kerkgebeuren van de ‘Schilderswijk’.

 

Men was blij met de aanwezigheid van het missionaire team. Er werd zelfs structureel in het parochie gebeuren ingebouwd dat er om de twee maanden een vergadering gehouden moest worden van kerkbestuur met het missionaire team.

 

Drie belangrijke punten moeten tevens in het oog gehouden worden in deze ontwikkeling naar de multiculturele Eucharistie viering:

 

* Er was een Europese bijeenkomst ( conferentie) van migranten pastores van de

    grote steden in Den Haag. Dit ging uit van Cura Migratorum. Een lid van het

    missionaire team  vertegenwoordigde Cura Migratorum.

 

*  De komst van een nieuwe parochie coördinator; hij was tevens parttime pastor

    van de Portugese parochie, de heer Jan Eijken. Wij zijn ons bewust van de grote rol   

    die Jan Eijken speelt:  in de parochie om het missionaire pastoraat te stimuleren; en

    met zijn missionaire activiteiten. Hij is voor ons een belangrijke schakel om het

    missionaire  team te doen functioneren in de parochie.

 

*  De ‘Schilderswijk’ stond bekend als zijnde Islamitisch en - in mindere mate -

   Hindoeïstisch. Men dacht niet (meer) aan christenen (katholieken) na de massale  

   uittocht van de autochtone bevolking uit de wijk, terwijl ze weldegelijk

   zeer  aanwezig zijn  in de wijk: maar nu hoofdzakelijk van allochtone afkomst.

 

3. - Er werd een nieuwe visie of bewustwording(doel) geboren in deze Europese bijeenkomst: Gemeenschap van Gemeenschappen.

 

1. Op de eerste plaats heeft het betrekking op de aanwezigheid van de katholieke gemeenschappen in de ‘Schilderwijk’. “De parochie als de gemeenschap met vele gemeenschappen” (Antilliaanse, Afrikaanse, Surinaamse, Nederlandse, Portugese etc.).
2. Men kan dezelfde visie doortrekken naar christelijke gemeenschappen

           (protestantse, evangelische, katholieke).

      3.  Zelfs kan men het doortrekken naar de verschillende religies in de wijk

           (Christelijke, Islamitische, Hindoeïstische etc.).

4. Ook maatschappelijk kan men deze benadering van Gemeenschap van    

      gemeenschappen hanteren. Een buurt met de verschillende etnische

      gemeenschappen; een wijk met haar etnische gemeenschappen. Regelmatig

     doen er zich mogelijkheden voor om verbondenheid te scheppen. Het kunnen

     de diverse feesten zijn van de verschillende gemeenschappen of gezamenlijke

      problemen ( veiligheid etc.).

 

4. - Doelen Behaald.

 

Er is een beweging op gang gekomen die verbondenheid aan het scheppen is tussen de verschillende gemeenschappen, culturen en godsdiensten zowel op pastoraal als op diaconaal terrein in de Willibrord parochie en in de Schilderswijk.

Het zijn vooral de leken die hierin een belangrijke rol spelen.

 

A. Pastoraal:

 

 * Er is een wederzijdse goede verstandhouding gegroeid tussen het kerkbestuur en het missionaire team. Er is meer wederzijds vertrouwen en ondersteuning.

 * De leden van het parochiebestuur komen voort uit verschillende etnische groepen

(Nederlanders, een Surinaamse en een Antiliaan). Nog niet allen zijn vertegenwoordigd bv. De Afrikanen; zij zijn wel lid van de “beheerscommissie”: voor de Martha (hoofd)kerk en de Engelbewaarderskerk-plek.

 * Er is een multiculturele liturgische groep bestaande uit Nederlanders, Surinamers, Antillianen, Frans en Engelssprekende Afrikanen, Portugezen, Indonesiërs en Filippijnen.

 * In de Martha kerk zijn er regelmatig multiculturele vieringen. Regelmatig met de de Afrikanen en structureel met de Antillianen (een zondag in de maand).

 * De Willibrord-kerkgangers bestaan uit verschillende etnische groepen en het aantal neemt steeds toe.

 * Er is een zeer goede verstandhouding met de protestantse kerken (SoW, de Evangelische Broedergemeente, de vrije gemaakte Evangelische gemeente en in iets mindere mate met de Afrikaanse Evangelische kerken. (de WOP, werkgroep oecumenisch pastoraat komt iedere maand samen)

 * Met het ondernemen van relatie opbouwen met de moslims staan we nog  aan het begin. Wel is het goed te vermelden dat we nu iemand in het missionaire team hebben, die een uitgebreide kennis heeft van de islam, pater Johan Miltenburg.

*  Onze aanwezigheid heeft het missionaire bewustzijn in de Willibrord parochie versterkt.

  

B. Diaconie:

 

Op maatschappelijk gebied is het missionaire team op veel terreinen aanwezig:

Wij zijn aanwezig en aangesloten bij de ‘Buurt en Wijk’ overleg-organen.

 

• Als maatschappelijke werkplek hebben we vooral de ‘Stationsweg 62’ Dit was eenvoormalig gebouw van de Katholieke Arbeidersbond (KAB). Het is nu overgenomen door het Bisdom Rotterdam en de missionarissen van Afrika mogen het gebruiken ‘om niet’ (kosteloos). In dit gebouw gebeurt heel veel. Mensen, die op een of andere wijze op straat zijn beland (vooral vluchtelingen en illegalen) worden opgevangen. Zij kunnen hier hun verhaal kwijt en er wordt gezocht naar onderdak en eventuele rechtsbijstand.
• Dit wordt mogelijk gemaakt door de stichting ‘PRIME’ (Participating Refugees  in Multicultural Europe), in 1995 opgericht met hulp van pater Geert Groenewegen. Het zijn vrijwilligers en zeer toegewijde mensen, die hier werken. Als er zich onrechtvaardige toestanden in de wereld voordoen en mensen zijn hier in Nederland  ten gevolge van deze onrechtvaardigheid ( de vluchtelingen) dan organiseren zij vaak acties ( demonstraties) om aandacht te vragen voor de mens in nood. Prime heeft nationale bekendheid in  Nederland.
• Er gebeurd nog veel meer in dit gebouw:

         Er wordt Nederlandse les gegeven aan buitenlanders.

         Er komen vrouwen-groepen samen.

         Er worden bijeenkomsten gehouden van diverse etnische gemeenschappen

     (Ghanese, Angolese, Mauretaanse, Togolese etc.)

         Er zijn samenkomsten van A.A. ( alcohol anonymus).

         Het Franssprekende Afrikaans  koor houdt er bijeenkomsten en repetities.

 

 

5. - De Gebruikte Middelen.

 

• Het wonen in de wijk, dicht bij de mensen.
• Het pastoraal overleg. Elke maand komen de pastores en zusters, die werken in Willibrord parochie samen om te overleggen. Er is goede communicatie en afspraken worden gemaakt.
• Het twee maandelijks overleg met het kerkbestuur
• De WOP. Dit is een oecumenisch overleg in de Schilderswijk. Wij komen elke maand samen.
• Het ‘HaagsLicht’. Dit is een stichting die elk jaar het Kerst- en Lichtfeest verzorgd in Schilderswijk. Het doel is om iets van elkaars culturen te leren kennen via zang en dans. Het houdt zich ook bezig om verbondenheid te scheppen tussen de verschillende religies ( moslims, christenen en hindoes).
• Het buurt en wijk overleg. Vergaderingen waarop het welzijn van buurt en wijk worden besproken.
• KIK. Dit is een overleg orgaan van Kerk in Kleurrijk Den Haag.
• Er is een overleg en een dialoog groep van Islam- Christenen. Ook is er een 

           dialoog groep Hindoes-Christenen.

• Onze contacten met het dekenaat ‘Vliethage’: dekenale ontmoetingen en Breed Beraad ( overlegorgaan : dekenaat – missionaire team (met de verantwoordelijken van de provinciale raden) – de verantwoordelijke van Cura Migratorum).
• Onze medewerking met de activiteiten van het ‘Aandachtcentrum’, Leger des Heils, Bewonersorganisaties, Stek, Huisbezoeken aan autochtonen en allochtonen families.

 

 

6. - De Knelpunten in de afgelopen jaren.

 

• De aanwezigheid van het missionaire team werd aanvankelijk in de Willibrord parochie koel ontvangen. Er was grote afstandelijkheid.
• De leden van het missionaire team kwamen uit missielanden. Aanpassing aan de Nederlandse situatie en kennis van de Nederlandse taal  bleef tijd en energie kosten.
• De financiële kosten van het verblijf in de Schilderswijk kwamen op kosten van eigen congregaties. Wel werden de pastores betaald voor hun pastorale diensten aan de parochie.
• De behuizing vooral van de missionarissen van Afrika was/is zeer krap.
• In het begin was het dekenaat sterk betrokken bij ons missionaire project; nu lijkt het ons dat er onvoldoende kennis en betrokkenheid is.
• Er bestaat jammer genoeg géén pastorale raad in de Willibrord parochie.
• Dreigende kerksluitingen in een wijk waar christelijke en katholieke immigranten gemeenschappen aan het groeien zijn.
• De moeilijkheid om jongeren enthousiast te maken voor ons missionaire project.
• De moeilijkheid om (allochtonen) leken nauwer bij ons project te betrekken o.a. door gebrek aan ruimte ( behuizing).
• De voortdurende wisseling van de leden van het missionaire team.

  

 

 

7. - Knelpunten opgelost.

 

* Sommige knelpunten zijn gedeeltelijk opgelost, zoals b.v. de verstandhouding van het missionaire team met de parochie en kerkbestuur; zij is nu redelijk goed maar blijft nog voor verbetering vatbaar. De bijeenkomst om de 2 maanden van het kerkbestuur met het missionaire team is een zeer goede ontwikkeling.

 

* Er is een multiculturele liturgische groep; zij organiseert en evalueert (multiculturele) liturgische vieringen; een pastorale raad waarover hierboven ook gesproken is bestaat nog niet.

 

* Het kost de leden van het missionaire team energie en tijd om zich (weer) aan te passen aan de Nederlandse samenleving; langzaamaan groeit men erin. De taal blijft voor sommigen een grote opgave.

 

8. - Knelpunten nog niet opgelost:

 

• De behuizing voor de missionarissen van Afrika is nog niet opgelost; er wordt wel aan gewerkt.
• Financieel gezien vallen de kosten van het verblijf van het missionaire team bij hun congregaties, terwijl het missionaire pastoraat nu toch voor een groot gedeelte ten dienste staat van de Willibrord parochie. Hier moet nog eens goed naar gekeken worden zowel door het kerkbestuur, het dekenaat  als het bisdom.
• De moeilijkheid om jongeren meer te betrekken in het missionaire project blijft een uitdaging. Er is contact met Missie en Jongeren.
• Gebrek aan ruimte laat niet toe dat jongeren en leken een tijd met ons te laten meedraaien en eventueel aan te sluiten.
• De kerksluiting nu, met name de H. Hart kerk, zou zeer  ten nadele kunnen zijn van de ontwikkeling naar een levende multiculturele parochie. Ons lijkt het wijs om pas te beslissen in 2007.

 

 

9. - Continuïteit.

 

• Door de missionarissen van Afrika is het project in Den Haag opgenomen in het Europese Missionair project. Dit betekent dat de Provinciaals in Europa verantwoording dragen voor dit project, en de benoemingen voor dit project organiseren. Dus niet alleen nederlanders in Den Haag... Dit jaar zouden ze al een stagiair uit Afrika naar het project willen sturen; vanwege te krappe behuizing was er geen ruimte voor hem.
• Vanaf het begin was dit missionaire project een prioriteit voor de provinciale bestuurlijke leiding van de congregaties van het Goddelijk Woord en de Dienaressen van de H. Geest. Om deze reden blijven ze zich inspannen om nieuwe leden er voor te vinden. Het generale bestuur van de missionarissen van het Goddelijk Woord heeft dit project kort geleden als een van de voornaamste van Europa verklaard.
•  Het procesvan gemeenschap van gemeenschappen is nu goed gelanceerd; het vraagt om verdieping en verdere uitwerking zowel religieus als maatschappelijk.
• Verder is zich een lekenbeweging aan het ontwikkelen, die in de geest van de missionarissen zich wil inzetten voor Afrika, de “Missionaire Beweging van Afrika” (MBA; MMA Missionary Movement of Africa; Mouvement Missionnaire Africain). Deze beweging is nog in haar beginstadium. Zij is Europees (België, Duitsland, Nederland) van opzet.

 

 

10. - Capaciteit van het missionaire team ( uren en menskracht).

 

Alle leden van het missionaire team zijn full time bezig met het project. Alleen een lid van de MBA is parttime.

Door een ieder moet een lijst worden opgemaakt van zijn/haar activiteiten.

-Pastoraal- Diaconie

-Zwaarte punten in de activiteit.

-Werken aan ‘netwerken’

 

Dit is de gezamenlijke evaluatie van het missionaire team van de Dienaressen van de H. Geest, de Missionarissen van het Goddelijk Woord en de Missionarissen van Afrika.

 

Maart 2004

Sjef Kuppens m.afr.